Research article | Open Access
Culture Academy 2025, Vol. 5(1) 1-29
Mizah ve Yapay Zekâ
pp. 1 - 29
Publish Date: June 30, 2025 | Single/Total View: 37/22 | Single/Total Download: 43/24
Abstract
Bu makalede, yaratıcı etkileşimin yaşamın ve kültürün esasını oluşturduğu gerçeğinden hareketle mizah ve teknoloji ilişkisi yapay zekâ örneğinde incelenmektedir. Bu yayının girişinde öncelikle kültür ve teknoloji ilişkisi açıklanmış daha sonra mizah kültürü ile teknoloji arasındaki etkileşim değerlendirilmiştir. Bu kapsamda mizahın teknolojileşmesi, mizah teknolojisi, teknolojik mizah vb. kavramlar ve olgular ele alınmıştır. Bu bölümde teknolojik gelişmelerin yeni geleneklere kaynaklık ederek mizah kültürünün oluşturulmasındaki yaratıcı etkileri analiz edilmiştir. Yapay zekâ gibi akıllı teknolojiler ile mizah etkileşimi ise bu çalışmanın ana çözümleme konusunu oluşturmuştur. Bu bölümünde öncelikle yapay zekâ açısından mizahın işlevi, uygulama örnekleri ve yapay zekâ mizahı veya akıllı teknolojik mizah konuları ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir. Mizah kültürü üzerinde yapay zekanın değiştirici ve dönüştürücü etkileri ise makalenin ikinci alt bölümünde çözümlenmiştir. Bu çalışmada özellikle doğal (insani) ve yapay zekâ mizahı karşılaştırmaları, akıllı teknolojik mizah konusunda insanların ve yapay zekanın değerlendirmeleri, yapay zekâ araştırmalarında mizahın işlevi ve gelişme durumu, mizahçılar açısından sanal, dijital ve akıllı teknolojilerin değiştirici ve dönüştürücü etkileri analiz edilmiştir.
Keywords: Mizah, yapay zeka, mizah ve yapay zeka etkileşimi, mizah kültürü, Teknoloji ve kültür ilişkisi
APA 7th edition
Ozdemir, N. (2025). Mizah ve Yapay Zekâ. Culture Academy, 5(1), 1-29.
Harvard
Ozdemir, N. (2025). Mizah ve Yapay Zekâ. Culture Academy, 5(1), pp. 1-29.
Chicago 16th edition
Ozdemir, Nebi (2025). "Mizah ve Yapay Zekâ". Culture Academy 5 (1):1-29.
Abu-Rayyash, H. (2024). AI Meets Comedy: Viewers’ Reactions to GPT-4 Generated Humor Translation. Ampersand. V.12, June 2024. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/ S2215039023000553.
Anderson, T.G. (2024). Can AI Be Humorous? (E-Book). Xlibris Publishing. USA.
Avestisyan, H., Safikhani, P. And Broneske, D. (2024). Laughing Out Loud- Exploring AI- Generated and Human-Generated Humor. Computer Science & Information Technology (CS & IT). (https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=4707459)
Binsted, K. and Ritchie, G. (1997).Computational humor. In Proceedings of the 14th International Joint Conference on Artificial Intelligence (IJCAI), Vol. 97, 1089–1094.
Çalış, Ş. ve Erkan, H. (2013). Yeni Teknolojiler ve Çalışma Hayatı. V. C. Özgüler (Ed.). Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Çetin, N. S. (2023). Mizahın Yapay Zekâ Hali. F. Nisan ve Ö. F. Yücel (Ed.). Medyatik Mizahın Panoraması (283-313) içinde. Eğitim Yayınevi.
Gorenz, D. and Schwarz, N. (2024). How funny is ChatGPT? A Comparison of Human- and A.I.-Produced Jokes. PLOS ONE 19, 7 (07 2024), 1–13.
Durmaz, Uğur (2019). Dijital Kültür Çağında Geleneksel Türk Tiyatrosu: Gölge Oyunu ve Ortaoyunu. F. Balcı (Ed.). Dijital Kültür-2 (123-176) içinde. Arı Sanat Yayınları.
Eşitti, Ş. ve Çoban, S. (2024). Yapay Zekâ Çağında Medya, Kültür ve İletişim Üzerine Güncel Araştırmalar. Paradigma Akademi Yay.
Gorenz, D. ve Schwarz, N. (2024). How funny is ChatGPT? A comparison of human- and A.I.- produced jokes. PLoS ONE 19(7): e0305364. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0305364
Gültekin, A. (2021). Yapay Zekânın Luditleri Kimler Olacak? OPUS, Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, Y.11, S.44, 8432-8454.
Güvenç, A. Ö. (2018). Anlatıdan Görsele Elektronik Mizah Kültürü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (61), 101-112.
Joseph, S. (2012). About&&Contact - Funniest Computer Ever. Hawaii Pacific University 2012a [cited 1 November 2012]. Available fromhttp://funniestcomputer. neurogrid.com/about-us-contact.
Kim, S. ve Chilton, L.B. (2025). AI Humor Generation: Cognitive, Social and Creative Skills for Effective Humor. (https://arxiv.org/html/2502.07981v1#bib.bib27)
Meany, M.M., Clark, T. and Joseph, S. (2014). Comedy and Artificial Intelligence: Do We Laugh When a Thing Gives the Impression of Being a Person? International Journal of New Media, Technology, and the Arts, Volume 8, Issue 2, 21-34.
Nisan, F. ve Yücel, Ö.F. (2023). Medyatik Mizahın Panoraması. Eğitim Yayınevi.
Öğüt Eker, G. (2009). İnsan Mizah Kültür. Grafiker Yayınları.
Özdemir, N. (2015). Medya Kültür ve Edebiyat. (3.Baskı). Grafiker Yayınları.
Özdemir, N. (2017). Sanal Mizah. Kültür Bilimi ve Yönetimi (271-296) içinde. Grafiker Yayınları.
Özdemir, N. (2017). Mizahın Kaynağı Olarak Toplumsal Eleştiri: Biz Türkler ve Yurdum İnsanı. Kültür Bilimi ve Yönetimi (403-452) içinde. Grafiker Yayınları.
Özdemir, N. (2022). Nasreddin Hoca Mizah Geleneği ve Kültürel Bağlamlararasılık. Culture Academy, C.2, S.2, 1-23.
Özdemir, N. (2025). Doğa Kültür Teknoloji. Akademi Kültür Yayınları.
Özdemir, M. (2020). Dijital Kültür ve Mizah Belleği. F. Balcı (Ed.). Dijital Kültür-2 (91-122) içinde. Arı Sanat Yayınları.
Purtill, C. (2022). Artificial Intelligence Can Now Craft Original Jokes- And That’s No Laughing Matter. Time. January 4, 2022. (https://time.com/6132544/artificial-intelligence-humor/)
Raskin, V. (1985). Semantic Mechanisms of Humor. D. Reidel Publishing Company. Texts and Studies in Linguistics and Philosophy.
Raskin, V. (2009). Can Computers Create Humor? AI Magazine, No. 30 (3), 71-81.
Raskin, V. (2009). The Primer of Humor Research. De Gruyter, Berlin, Germany.
Rzayeva, S. (2021). Dijital Kültürde Memler. U.Durmaz (Ed.). Dijital Kültür-3 (61-84) içinde. Arı-Sanat Yayınları.
Saumure, R., De Freitas, J. & Puntoni, S. (2025). Humor As A Window Into Generative AI Bias. Sci Rep 15, 1326. https://doi.org/10.1038/s41598-024-83384-6.
Sevindik, A. (2021). Türk Mizah Ekolojisi. Ötüken Yayınları.
URL-1: https://www.lacivertdergi.com/dosya/2023/10/16/sakasi-yok-mizah-bile-yapabiliyor (B.Biçer, Şakası Yok, Mizah Bile Yapabiliyor, Lacivert, S.105.).
URL-2: https://www.bbc.com/turkce/articles/clynm1rr41no
URL-3: https://www.indyturk.com/node/735401/bi%CC%87li%CC%87m/yapay-zeka-mizahta-insanlar%C4%B1-geride-b%C4%B1rakt%C4%B1 (Derleyen: B. Ağaç)
URL-4: https://teknoloji.org/yapay-zekanin-komik-olmasi-mumkun-mu/
URL-5: https://www.pazarlamasyon.com/karsinizda-mizah-anlayisi-olan-ve-gulmeyi-ogrenen-yapay-zek-erica
Uygur, H. K. (2017). Mizah Anlayışının Fıkra Türü Bağlamında Elektronik Ortamda Dönüşümü. K. Öncül ve S. Çek (Ed.). Türk Fıkra Kültürü (175-192) içinde. Akçağ Yayınları.
