Volume 1 Issue 1 (December 2021)
Issue Information Issue Information

pp. i - vi

Abstract

Keywords:

Original Articles Turkish Political Culture and Entertainment

Nebi Özdemir

pp. 1 - 16

Abstract

Life and culture are the product and combination of creative interactions between fields and traditions. Culture and politics have continued to influence and shape each other since the earliest times. There are transformative and creative interactions between politics and culture. Politicians like historical actors have always paid special attention to culture and evaluated effectively it. On the other hand, cultural researchers have also accepted politics as an independent and attractive study field. Entertainment has been considered a multifunctional area since ancient times. Therefore, contemporary politicians continue to utilize effectively from these entertainments. The traditional festivals can be transformed easily by political activities by local and national politicians. This research aims to examine different dimensions of the interaction between politics and entertainment which is a main tradition of culture. The article is also supported by critiques which show the relationship between politics and entertainment after the establishment of the Republic of Turkey as well as by utilizing some prominent sources from the Ottoman Empire and the former Turkish states. In this study, historical celebrations such as potlaç and toy as well as contemporary entertainments are evaluated in the examination of the mentioned transformative relationship. Cultural patronage and cultural-political dimensions of the relationship also are included in this study. This study aims to point out that the effect of this relationship has increased in recent years. It is observed that virtual digital and smart technologies improve and strengthen the relations between entertainment and politics. In summary, that there is a crucial and powerful relationship between politics and entertainment is discussed with reference to effective data of Turkish cultural-political life in this article.

Keywords: Turkish folklore, Turkish political culture, traditional Turkish entertainment, cultural management

Original Articles Geleneksel El Yapımı Anadolu Bebekleri

H. Nurgül Begiç

pp. 17 - 25

Abstract

İnsanlık tarihi ile birlikte var olduğu düşünülen ve dünya kültür mirasının bir parçası olan oyuncak, yaşam içinde birçok işlevi yerine getirmektedir. Başlangıçta dinsel ve büyüsel amaçlı yapılan objeler zaman içinde çocukların kullandığı oyuncaklar haline gelmiştir. Oyuncaklar aynı zamanda ait olduğu dönem anlayışı hakkında bilgiler verir. Çocuk oyunlarının önemli bir öğesi olan oyuncak eğlenme, hoşça vakit geçirme, oyalanma, düşündürme, sosyalleşme ve gelecekte alınacak rollere hazırlanma gibi işlevsellikleri olan ve çeşitli materyallerden üretilen objelerdir. Çocuklar yaşadığı çevreden aldıkları pratikleri sosyo-kültürel yaşam içerisinde sürdürür. Diğer taraftan ait olduğu dönem toplumunun yaşamsal özelliklerini yansıtan oyuncaklar önceleri taş, kil, kemik, boynuz, toprak gibi doğal maddelerden üretilmiştir. Zamanla teknolojinin gelişmesiyle oyuncak yapımında kullanılan hammaddeler de değişime uğramıştır. İnsanoğlunun kendisini ve çevresinde bulunan nesneleri kopya etmesiyle başlayan tarihi süreçte özellikle bebekler her dönemde kız çocuklarının tercih ettiği oyuncakların başında gelmektedir. Önceleri nineler ve anneler tarafından evdeki hazır malzemelerden yapılan oyuncak bebekler zamanla atölye üretimleri ile teknolojinin gelişimi ve makineleşme sonucu seri üretilmeye başlamıştır. XXI. yüzyılın başından itibaren dünyada modanın giderek artan etkisi, ulaşımın hızlanması, iletişim ağının yaygınlaşması ile birlikte küresel şirketler tarafından medyanın aracılığı ile gösterime giren filmler ve oyun karakterleri eş zamanlı üretilerek pazarlanmaktadır. Bu gelişmeler yerel oyuncak yapımını olumsuz şekilde etkilemekte ve evlerde yapılan el üretimi bebeklerin her geçen gün azalmasına neden olmaktadır. Kültürel birikimin bir parçası olan geleneksel el yapımı oyuncak bebekler seri üretilen oyuncak bebeklerin tercih edilmesi sonucu giderek unutulmaktadır. Bu çalışmada Anadolu’da kadınlar tarafından ev ortamında hazır malzemelerle üretilen geleneksel el yapımı bebekler incelenerek değerlendirilecektir.

Keywords: Anadolu, kültür, geleneksel, çocuk, el yapımı bebek

Original Articles Physician Pranks in the Context of Rites of Passage and Functions of Prank Narratives

Pınar Karataş

pp. 26 - 39

Abstract

Occupational folklore, one of the areas of folklore discipline, focuses on all the meaningful cultural formations in the work place created by the people performing the same occupation. A wide range of materials like jokes, beliefs, clothes, morals, humor and rituals created in occupational context, are handled in occupational folklore studies. One of the subjects of occupational folklore is pranks. Occupational folklore is one of the less studied folklore fields, and medical professionals are also one of the least studied groups in occupational folklore. Physicians, nurses, paramedics and the others whose professions are related medicine compose the group defined as medical professionals. In point of their hierarchical position and number in the medical professional group, physicians have a certain place and rich folklore. We will investigate the occupational pranks that are performed by Turkish physicians. Although the primary purpose is considered as entertainment, it is observed that pranks are played on people with many purposes. One of the qualities that draws attention is that they are played more during the change of situation or status than in ordinary times. In this way, pranks have the property of rite of passage. Pranks have two dimensions, the performance of prank itself and the narration of the prank. We will focus on the meaning of these jokes which highlight the brutality of humour, the functions of humor especially forming group consciousness and raising it, the performance of prank narration by narrating the pranks, explaining what these jokes are formed of and their meaning for both the surgical branches and physicians in other field.

Keywords: Occupational folklore, prank, rites of passage, physicians, narrative

Original Articles Türk Halk Anlatılarında Peri

Fadime Tikbaş Apak

pp. 40 - 68

Abstract

Periler Türk kültürünün hem yazılı hem de sözlü edebiyat türlerinde kendine yer bulan ortak bir motiftir. Özellikle anlatmaya dayalı türlerden biri olan masallar perilerin yoğun olarak tespit edildiği anlatılardır. Anlatı ve inançların olağanüstü şahıs/varlık kadrosu içinde değerlendirilen perilerle ilgili veriler, onlara dair detaylı bir tasviri olanaklı kılmaktadır. Anlatı ve inançlar aracılığıyla perilerin cinsiyetleri, görünüşleri, güçlü ve zayıf yanları, sihirleri, yeminleri, insan ve toplumla ilişkileri, yaşadıkları yerler kısacası fiziksel, varlıksal/kişisel ve toplumsal yönleriyle ilgili büyük bir kültürel bellek oluşmaktadır.Bu çalışma kapsamında Türk halk anlatılarında periler konu edilmektedir. Kavram olarak peri, Türk kültürünün temel metinlerinden Altun Yaruk, Kutadgu Bilig ve Dîvânu Lügati’t-Türk’te perinin karşılıkları; Türkçe Sözlük ile Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü’nde, Yeni Tarama Sözlüğü ve Derleme Sözlüğü’nde, kısa adı TEBDİZ olan Tarih ve Edebiyat Metinleri Bağlamlı Dizin ve İşlevsel Sözlüğü’nde periyle ilgili tanımlar ve ifadeler, halk inanç, uygulama ve anlatılarında perilerin yer alma biçimleri üzerinde durulan konulardandır. Böylelikle perilerin bütüncül bir bakış açısıyla özellikleri ortaya çıkmakta; Türk kültür belleğinde kalıplaşmış “peri” algısı görünür olmaktadır. Ele alınan bu başlıklar ve elde edilen veriler peri motifinin güncel kültürel üretimlerde kullanımı için de geleneksel kültürü referans alan bir belleği ortaya koymaktadır. Bu bellek aracılığıyla, kısa bir internet taramasıyla görülebilecek perinin kullanım alanlarının genişliği, Türk anlatı belleğinden/geleneğinden beslenen ve aynı zamanda kültürel ekonomik alanlarda yeniden üretilen bir unsur olması yönüyle de geleneği besleyen halinin devamı sağlanacaktır.

Keywords: Peri, halk inançları, halk anlatıları, kültürel bellek, kültür ekonomisi

Original Articles Functions of Toy and Play Museums in Turkey in terms of Intangible Cultural Heritage Museology

Dilek İşler Hayırlı

pp. 69 - 81

Abstract

Children are the key point in acculturation process because the future and continuity of traditions belonging to a community depends partly on how effectively we transmit them. In this sense, in general museums and specifically museums of toy and play considered quite important for children’s folklore are vital research topics for folklorists and educational scientists in terms of their cultural and educational aspects. The number of toy and museums have relatively increased in recent years and there are currently twenty-one museums of toy and play in Turkey. I visited most of them for the purposes of research and observation. The aim of this article is to define their mission, vision; discuss their cultural, economic, educational and political functions; analyze them in terms of such criteria as place, personnel, collection, advertisement, policies of administration, educational activities and finally to propose a model museum linking intangible cultural heritage perspectives with Turkish toy and play museums. It is important to create a report of their current situation to help them improve. This study was created with data gathered from the fieldwork conducted in Turkey from 2018 and 2019. As a result, it was found that some of the museums tend to fail reflecting the 21st century intangible cultural heritage museum ideals, which bind ‘experience’, ‘cultural transmission’ and ‘learning’ together. Some of them though have started to adopt very modern ways and techniques to both safeguard and transmit Turkish intangible cultural heritage at the same time.

Keywords: Intangible cultural heritage, museums, toy, play, culture

Review Articles Müzikal Bir Tür (Alman) Halk Şarkısı

Mehmet Akif Korkmaz

pp. 82 - 116

Abstract

Alman halk edebiyatı, halk müzikleri ve şarkısı, tür ve tipoloji kavramları temelli Lied (parça, şarkı) isimli bu makale, Hermann Bausinger’in (1980) Formen der „Volkspoesie" (Alman Halk Edebiyatında Türler), Berlin: Erich Schmidt Verlag (s. 263-294) eserinde ilk defa 1968 yılında yayımlanmıştır. Makalenin yazarı Prof. Dr. Hermann Bausinger, 17 Eylül 1926 tarihinde Almanya'nın Baden-Württemberg eyaletinin Aalen kentinde doğmuştur. Tübingen Eberhard Karls Üniversitesinin Almanca, İngilizce, tarih ve halkbilimi kürsülerinin çoklu dallarda verilen eyalet öğretmenlik meslek sınavıyla mezun olmuş ve aynı üniversitede halkbilimi kürsüsünde doktorasını yapmış, habilitasyon çalışmasına 1959 yılında sahip olmuştur. Profesör olduğu 1960'tan emekli olduğu 1992'ye kadar Ludwig- Uhland-Ampirik Kültürel Araştırmalar Enstitüsü'nün başkanlığını yürütmüştür. Halkbiliminin yaşayan efsanesi Bausinger Hocayı geçen ayın sonunda 24 Kasım 2021 günü 95 yaşında Reutlingen’de kaybettik. Bausinger’i efsane yapan çalışması Alman folklorunun geçmişiyle bir hesaplaşma olarak hazırlanmış habilitasyon yayını olan Teknolojik Dünyada Halk Kültürü eseridir. Ülke folklorunun aşırı gelenekçi, fanatik ve Nazi yöneliminin yerine gündelik yaşam kültürüne, çağdaş günlük anlatı araştırmasına, lehçe sorunlarına, bölgesel ve yerel araştırmalara, kültürel ve sosyal tarih üzerine odaklanmıştır. O güne kadar uygulanmış kuram ve yöntemlerle hesaplaşmak için folklorda bir paradigma değişimini başlatmıştır. Tübingen Folklor Kürsüsünü, Ludwig Uhland Ampirik Kültürel Çalışmalar Enstitüsü adıyla yeniden programlamış; folkloru deneysel kültürel çalışmalara doğru genişleterek gelenekçi çalışmaları terk etmiş ve bu yüzden o, savaş sonrası Alman folklorunun en yenilikçi ve en önde gelen ismi olmuştur. H. Bausinger, Lied (şarkı)1 makalesinde form ve tür olarak halk müzikleri ve şarkılarını halk edebiyatının formları içinde ele almıştır. Şarkı çalışmasında tür tanımı, araştırmaların tarihçesi, şarkı derlemeleri ve metin tahrifatları ve şarkıların müzikal yapılarını ele almıştır.

Keywords: Halk edebiyatı, manzum sözlü tür, Alman halk şarkıları